Geçmişi Hz. İbrahim dönemine dayanan Çiğköfte başta bulgur, isot, et olmak üzere aşure gibi en az 10 gıdanın yoğrulmasıyla elde edilir.
ÇİĞKÖFTE NASIL YAPILIR?
Çiğköfte için özel yapılmış kalaylı bakır leğen’e önce; isot, doğranmış kuru soğan ve sarımsak, tuz baharat karıştırılır. Sonra döğülmüş kara et ilave edilerek macun haline gelinceye kadar yarım bardak soğuk su ile yoğrulur. Bilahare bulgur azar azar alınarak karışımın macun kıvamı korunarak yoğrulur. Tahmini yoğrulmanın 10-12. dakikasında ( bu süre yoğuran kişiye göre değişebilir) tadına bakılarak bulguru hamur etmeden (hafifçe bulgur dişe değmeli) az bir miktar su ile ev salçası (Frenk suyu) alınır. Az bir miktar yoğrulur. Çiğliği geçen salçadan sonra çok soğuk su veya buz (karlamaç halinde) ile yumuşatılır. Yeşillik (ince kıyılmış yeşil soğan ve maydanoz) ilave edilerek kısa bir süre yoğrulur. Yoğrulan köfte tabaklara servis yapılır.
Ayırt Edici Özellikleri:
-Bulgur: Buğdayın serti (Tr.durum) olması gerekir.
- Et: Urfa’da çiğköftelik etin adı “Kara et” tir. Renginden ziyade yağsız oluşu nedeniyle bu adı almıştır. İyisi gülgûnî pembe renkli olan Kara etin, bud etlerinden seçilmesi makbuldür. Urfa yöresinde yetişen “üveysi” tipi koyunun bud eti çiğköfte için idealdir. Urfa’da büyükbaş hayvanların kara etleri tercih edilmez.
- İsot: Evlerde nüfus ve takribi misafir sayısına göre 100-500 kg. taze kırmızı isot alınır. Yıkanır, tohumları, damarları çıkarılır. Uzunlamasına 2-3 parçaya bölünür. Üst üste gelmeyecek şekilde temiz zeminlerde (dam) kurumaya bırakılır. Güneşli havalarda 10-15 gün bekletildikten sonra tam olarak kurur. Güneşte kalma süresi içerisinde çevrilme işlemleri özenle takip edilir. Renk ayarlaması yapılır. Açık kımızıdan kararmış kırmızıya kadar renk nüansları böylece 3—5 gün içinde sağlamr. Tabi bu arada tüm hijyenik şartlar uygulanır. Kıtır kıtır oluncaya kadar kurutulur. Karataş veya mermerden yapılmış dibeklerde dövülerek isot haline getirilir. İçerisine kaliteli zeytinyağı katılarak parlaklık ve muhafaza kolaylığı sağlanır. Ortalama 400 Kg. taze kırmızı isottan elde edilen kuru isot’a 1,5 su bardağı zeytinyağı konulur.
- Salça:Ev salçası(frenk suyu) veya konserve salça
- Soğan: Çiğköfte yoğrulmaya başlamadan önce kişi hesabına orantılı olarak baş soğan ince ince kıyılarak doğranır. Köfte yoğrulması hazır olunca bu kez içerisine yapılan kişi hesabına uygun olarak daha önceden ince ince doğranmış olan maydanoz ve yeşil soğan katılır.
- Sarımsak: Çiğköfte yoğrulmaya başlanmadan önce taze sarımsak zamanı ise yeterince tazesinden, taze zamanı değilse sarımsak dövülerek çiğköfteye konulur.
- Baharat: Çiğköfte yoğrulmaya başlanmadan önce yeterince tarçın, karabiber, kınıfır (karanfil) konur.
- Yeşillikler: Çiğköftenin yanında yine çiğ olarak yenilen sebzeler bu otantik yiyeceğimizin değerini daha da arttırırlar. Bunlar; Maru1(Has), Salata1ık(Hıyar), Domates(Frenk), Nane, Hardal(Herde1), Semizotu (Pirpirim), Lahana, Su Yarpızı, Kuzukulağı, Tuzik-Bendik, Turp, Yeşil İsot, Taze Kırmızı İsot, Tere
Çiğköftenin Özellikleri :
Urfa’da yoğrulan çiğköfte hemen tüketilir. Başka illerde ticari amaçla yapılan ve buzdolabında bekletilen, talep geldiğinde servis yapılan çiğköfteler ( ki bu artık çiğköfte değil hamurdur) sağlıklı değildir.
Makbul çiğköfte az su ile yoğrulan köftedir
Kesinlikle limon ile servis yapılmaz, yerden limon sıkılmaz
Köfte, yapılan kişi adedine göre, tabaklara topak şeklinde konur. 4- Bol yeşillik ile servis yapılır.
içecek olarak genelde ayran tercih edilir.
Sıkımlar halinde de servis yapılabilir.
Avucu terleyen kişilerin yaptığı çiğköfte makbul sayılmaz.
Çiğ Köftede Kullanılan Malzemeler ( 6 kişilik )
sıra no |
miktar |
ölçü |
kullanılan malzeme |
1 |
200 |
gr |
isot |
2 |
500 |
gr |
dövülmüş kara et (temizlenmesini müteakip 475 gr) |
3 |
4 |
çay bardağı |
bulgur (360 gr) |
4 |
1 |
Tatlı kaşığı |
ev salçası (frenk suyu) veya konserve salça |
5 |
1 |
adet |
ortaboy baş soğan (70 gr.) |
6 |
1 |
baş |
taze sarımsak (50 gr.) (samsah) |
7 |
l |
tatlı kaşığı |
tuz (8-10 gr.) |
8 |
1 |
çay kaşığı |
tarçın (darçın) |
9 |
0.5 |
çay kaşığı |
karabiber |
10 |
0.5 |
çay kaşığı |
karanfıl (kınıfır) |
11 |
1 |
bağ |
maydanoz (behteniz) |
12 |
150 |
gr |
yeşil soğan (gök soğan) |