Hemen herkes bir şekilde ilgili olduğu için futboldan örnek vereyim: Malumunuz her sporun, her oyunun bazı kuralları var. Futbol da öyle.

Örneğin süre iki kırk beş dakikadan oluşan 90 dk.'dır. Oyunu yöneten bir hakem vardır ve herkes onun sözünü dinlemek zorundadır. Top oyun alanını terk ederse taç, korner veya aut denen durumlar ortaya çıkar. Top üç direk arasından geçmedikten sonra skor tabelasına sayı olarak yansımaz. Oyuncular kasten birbirlerine sert harekette bulunamaz, tekme, yumruk atamaz ve saire...

Şimdi iki takım düşünün, güya futbol oynamak için karşı karşıya gelmişler. Biri hiçbir kural tanımıyor. Oyuncuları ne top dışarı çıkınca, ne hakem düdük çalınca, ne de karşı takımdan birini yere serince; adam kıvranırken duruyorlar... Hatta maçı yönetmeye çalışan hakemi de döverek, bu oyun biz nasıl istiyorsak öyle oynanacak diyorlar... Bu takıma karşı nizami bir spor karşılaşması yapmak mümkün müdür? Tabi ki "Hayır". Ya diğer takım da aynı tavrı takınacak -ki o zaman yapılan şey spor/oyun olmaz- ya da sahayı terk ederek onları kendi haline ve güvenlik güçlerinin terbiyesine bırakacak. Onun ötesinde de futbol federasyonu böyle bir takımı zaten sahadan ligden men eder herhalde.

Misalden hakikate gelelim:

İslami ilimlerde; özellikle de fıkıh, hadîs, tefsir gibi ilimlerde; o ilimleri ilim yapan, olmazsa olmaz mesabesinde kaideler, kurallar, esaslar var. Genel kabuller, ön kabuller ve ulemanın farklılaşabildiği özel kabuller var. Bunlar on dört yüzyılın birikimiyle ortaya çıkmış, hesabı sorulmuş, muhasebesi yapılmış, tartışılmış, süzüle süzüle bugünlere gelmiş bir külli muhassalayı oluşturuyor.

Ama örneğin bugünün modası olan hadis/sünnet tartışmalarında bir taraf aynı o kural tanımaz futbol takımı gibi davranıyor. Hadisler nasıl yazıldı, nasıl günümüze kadar geldi, nasıl toplandı, nasıl süzüldü, nasıl tenkit edildi, nasıl ayrıldı: hangi kriterlere göre, hangi usullere göre, hangi şekillerde... Bir hadise uydurmadır diyebilmek için ölçü nedir; hadisin de ayet gibi müteşabihleri, mecaz içerenleri, temsil ihtiva edenleri var mıdır? gibi bir yığın ölçü ve kıstası hiçe sayarak... Sahada anarşi çıkarıp, söylenen hiçbir şeyi ciddiye almayarak, her şeyi inkâr ederek; hatta bu ilmin hakemi hükmünde olan dev muhaddisleri de adeta dövmeye çalışarak... Esasen bu tavırla cehâletlerini ve koyu inat ve bağnazlıklarını cümle aleme ilan ediyorlar. Ama bununla da kalmayıp aşırı fanatikleri, hadislerden bahseden Müminleri müşriklikle itham ediyorlar...!!!

Buhari'de geçen bir hadisin açıklamasının nasıl yapılacağını tahlil eden bir kimseye "Kur'an'dan saptı", "şirk koştu", "Allah'ın arı duru dinini ne hale getirdi" diyebilen edepsizlik ve cehalet abidelerine ne denebilir ki? Bu gibi muhataplarla sağlıklı bir ilmi tartışma mümkün olabilir mi? Önüne gelen adama tekme tokat girişen biriyle nasıl ki futbol oynayamazsın bunlar da aynen öyle.

Gelin görün ki züccaciye dükkanına dalan bu filciklere dur diyen/diyebilen ne güvenlik gücü var ne de bunları sahalardan men edecek bir federasyon... Biz de mecburen, "Zaten anlatsan da anlamazlar/anlayamazlar" diye düşünerek onları cehaletleriyle baş başa bırakmak durumunda kalıyoruz. Buna bir bakıma mecbur oluyoruz.

Sevindirici durum hemen hiçbirinin ehl-i ilim olmaması... İlim ehli olsalar zaten bu halde olmazlar. Üzücü durum ise bu zihniyetin çok büyük tahribat yapıyor olması. Zira tahrip çok kolay ama tamir çok zordur; onlarca işçinin bir yıl boyunca çalışarak yaptığı bir binayı, uzaktan kumandalı bir bombayla, bir tek kişi ve sadece üç beş saniyede yıkabiliyor.

Bu cehalet furyasına karşı tek silahımız; ilim, ilim, ilim... İlmi yaymak... İnkar kolaycılığını değil araştırma/öğrenme zahmetini, aklı başında mutedil ve müstakim olan Müslümanca bir bakış açısını belleyip belletebilmek!

(Yunus Emre Gördük-18/03/2018)